dinsdag 19 maart 2024

Alles over Altena

Regio in WO II

 

Jan Hak

Geboren te Giessen op 19 september 1920
Omgebracht in Kamp Vught op 29 juli 1944, 23 jaar.

Jan Hak staat tijdens het begin van de oorlog ingeschreven als student aan de medische faculteit in Utrecht. Hij is afkomstig uit Giessen en duikt vanaf mei 1943 onder in het naburige plaatsje Dussen, vermoedelijk omdat hij weigert de loyaliteitsverklaring te ondertekenen, of in Duitsland te gaan werken.

In Dussen raakt Jan betrokken bij het verzet in het Land van Heusden en Altena. Er komt een gestaag groeiende stroom onderduikers naar het Land van Heusden en Altena, Jan doet zijn best om deze mensen zo goed mogelijk op te vangen en van onderdak en eten te voorzien. Tegen het einde van de oorlog komen er ook steeds meer evacuees uit het zuiden van Nederland richting Heusden en Altena, gevlucht voor het oorlogsgeweld en de oprukkende geallieerde legers. Om de opvang mogelijk te maken zijn distributiebonnen nodig en het verzet komt aan deze bonnen door overvallen op distributiekantoren.

Verzet
Ondertussen worden er in Den Haag plannen besproken voor een wapendropping in Voorthuizen waar de KP-Peter van Peter van der Smit uit Schiedam bij betrokken is. De wapendropping in Voorthuizen gaat niet door en als nieuwe locatie wordt Helvoirt gekozen. De  besprekingen in Den Haag zijn echter doorgebrieft aan de SD. Het verzet in Heusden en Altena wordt gevraagd om assistentie te verlenen bij deze dropping en de groep gaat akkoord. In Helvoirt aangekomen staat de SD de verzetslieden op te wachten, bijna de gehele KP-Peter en het verzet in Heusden en Altena wordt naar aanleiding van deze door de SD opgezette wapendropping gearresteerd. Zo ook Jan Hak, hij wordt na arrestatie naar kamp Vught gebracht en daar op 29 juli 1944 door de Duitsers gefusilleerd. (wwww.nmkampvught.nl)

Oorlogsmonument Woudrichem

Deze en vele, vele andere verhalen meer zijn samen-gebald - onder andere - in het oorlogsmonument in Woudrichem. Het momument, dat staat  naast het ge-meentehuis, bestaat uit een zeskantige natuurstenen zuil, geplaatst op een vierkant voetstuk. Rondom de zuil zijn vijf bronzen beelden geplaatst. Deze verbeelden ieder een bevolkingsgroep.

- De eerste sculptuur verbeeldt de Nederlandse burgerbevolking, in de vorm van een gezin.
- De tweede sculptuur laat een Joodse vrouw zien. Zij draagt een kind en haar bagage. Achter haar rokken verschuilt zich een klein kind.
- De derde sculptuur, van een gebogen vrouw met de handen voor het gezicht, is gewijd aan de burgers van het voormalig Nederlands-Indië.
- De vierde sculptuur toont het verzet in de gedaante van twee mannen die elkaar een pakje doorgeven, terwijl zij alert om zich heen kijken.
- De vijfde sculptuur is een militair die een slachtoffer in zijn armen draagt.

Op de voorzijde van het monument staat een tekst: 

1940 - 1945 - 1949
DIE HIER HERDACHT HEEFT...
HEEFT TRACHTEN TE HERDENKEN (J. PRESSER)

Op de overige vijf zijdes van de zuil zijn per dorpskern de namen van de slachtoffers aangebracht.

Symboliek
De vijf bronzen beelden symboliseren zowel de vijf gemeenten Almkerk, Andel, Giessen, Rijswijk en Uitwijk, het tegenwoordige Woudrichem, alsmede vijf bevolkingsgroepen. Beeldhouwer Jaap Hartman gebruikte hierbij vijf thema' om de verschillende groepen te karakteriseren.

- De Nederlandse burgerbevolking verbeeldde hij aan de hand van het thema 'Zorg voor elkaar.' De zorg voor elkaar binnen het gezin en het grote verdriet dat ontstaat wanneer men iemand verliest staat hier centraal.
- De Joodse bevolking werd door Hartman weergegeven in het thema 'angst', in de vorm van een vrouw met twee kinderen die op transport wordt gesteld. Eén van haar kinderen schuilt achter haar rokken, bang voor wat komen gaat.
- Het leed en het verdriet dat de burgers van het voormalig Nederlands-Indië in de kampen ten deel viel wordt gesymboliseerd door het beeld van de gebogen, huilende vrouw. Hartman gaf het verzet een gezicht vanuit de 'Vastberadenheid'.
- Het pakje dat de twee mannen aan elkaar doorgeven staat symbool voor het verbodene, het ondergrondse.
- De gesneuvelde militairen verbeeldde de beeldhouwer aan de hand van het motto 'Opofferinggezindheid'. De sculptuur van de militair die een gewonde in zijn armen draagt symboliseert de opoffering van het eigen leven voor het vaderland. (Stichting Gedenkteken Woudrichem)

Verhalen

Onderstaand nog een aantal verhalen uit die tijd die niet alleen indrukwekkend zijn, maar waarvan het ook belangrijk is dat die verteld blijven worden. In de toekomst volgen onder dit kopje nog meer verhalen. (Met dank aan Wiebe B. de Ringh)

"De Wilhelminasluis speelt een belangrijke rol in de Tweede Wereldoorlog. Bij de inval van Duitsland op 10 mei 1940 loopt een route waarover het Nederlandse Leger zich terugtrekt over de Wilhelminasluis naar de pontonbrug over de Waal bij Brakel. Maar ook later in de oorlog raakt de Wilhelminasluis, zij het zijdelings, betrokken bij oorlogshandelingen of voorbereidingen daartoe."

 

Kent u ook nog verhalen van ouders, familie of vrienden? Vindt u het belangrijk dat die eveneens verteld worden? Altena.Net biedt graag een platformDe redactie ontvangt uw verhaal dan ook graag. U kunt hiervoor het contactformulier gebruiken.

Links