Johannes of Mattheus Passion?
Er wordt vaak gevraagd. Kun je beter naar de Mattheuspassion gaan of naar de Johannespassion.
Welnu. Beide passies zijn onvergelijkbare muzikale kunstwerken die hun weerga in de muziekhistorie niet hebben. Bach was een buitengewoon genie, en diepgelovig. Wanneer dus deze passies door hem op muziek gezet worden, dan is dit sowieso muziek om kippenvel van te krijgen. In de Mattheus wordt de luisteraar door het lijden van Christus bij de kladden gepakt door de emoties die bij het lijdensverhaal ontstaan bij ieder mens ( de gelovige voelt schuld en medelijden). Dat wordt bij Bach muziek die dwaars door de ziel snijd. Het werk wordt uitgevoerd door twee orkesten, twee koren plus nog eens een kinderkoor. In de handen van de meester Bach is dat natuurlijk materiaal wat tot de hoogste schoonheid leidt.
Maar ook in de Johannespassion waar met een kleinere bezetting wordt gewerkt, is het een gaan en komen van prachtige diepzinnige hoogtepunten. De grootste verschillen liggen echter in de karakters van de beide evangelies. Het hoofdmotief van het openingskoor in de Mattheus is: het lijden en de klachten daarover. Het hoofdmotief daarvan in de Johannespassion is: Heerser! Mattheus blijft dicht bij de emoties, Johannes doorziet meer de gevolgen van het lijden. Er is al troost voor de opstanding. En als ergens in de Johannes de striemen op de rug van de Verlosser bezongen worden als de kleuren van de regenboog, dan zal zijn lijden ook voor ons lijden troost bieden. Bij het moment van het sterven, kan Bach het niet nalaten om ook weer verder te kijken. De Held uit Juda overwint met macht! In het slotkoor wordt bijna letterlijk gezongen dat we niet lang hoeven te treuren over zijn lichaam, want zijn dood en zijn graf openen voor ons de hemel. En dan het slotkoraal, waarin door Zijn lijden onze ziel de hemel ingedragen kan worden! Was Bachs taal nog maar een beetje de onze!
Bert Verschoor
Koorlid Collegium Altena
-S.jpg)