De wonderbaarlijke comeback van de Historische Haven Woudrichem

De mooiste vesting van Nederland heet Gorinchem. Maar dat is quatsch en moest van de ANWB, zei jurylid Maarten van Rossem tegen me tijdens een avondje literair café. Ik viel van mijn stoel. Geef mij Woudrichem (Woerkum) maar en dan vooral sinds het herstel van de historische haven. Een reconstructie van een wonderbaarlijke samenloop der omstandigheden.  

Rijkswaterstaat zocht zo rond 1990 Ruimte voor de Rivier. De wakkere topambtenaar Jos Bakker haalde een kaart uit 1649 van cartograaf Blaeu uit de mottenballen. Hij bepleitte het herstel van de haven aan de Merwede die was dichtgeslibd. Burgemeester Joop Worrell was direct om. De ambtenarij sputterde tegen, maar na het wapperen met een artist impression danste iedereen in het geheim de polonaise. Gemeentesecretaris Kees Visser zorgde voor de drank.
Een gebakken visje voor Rijkswaterstaat deed de rest. Graven geblazen! Alle Woerkumers gingen graven en baggeren. En zo kon kroonprins Willem Alexander de nieuwe historische haven in 1998 openen. De koninklijke familie deed mee met het vishappen en geen enkele graat bleef in een koninklijke keel steken. Héél Woerkum was uitgelopen en juichte.

Intussen was veerman/visser Janus Baks ook goed bezig. Hij had in 1977 het Visserijmuseum opgericht en wilde een buitenmuseum als kers op de taart. Janus kocht een versleten Waalschokker in Heerewaarden, bouwjaar 1927. Hij nam en passant stiekem een ijzeren spil mee, gebruikt bij de kantvisserij om de zegen binnen te halen. Maar dat mocht niet van Heerewaarden en die ging retour. De schokker dobberde een tijdje aan een steiger in de Maas, buitenmuseum in oprichting. Het Visserijmuseum was teugen. Janus stapte boos uit het bestuur en richtte De Oude Vissershaven op. Gedoe. De schokker bleef liggen en ziek.   

De Stichting Historische Stadshaven Woudrichem (1998) met Joop Worrell, Jos Bakker en architect Cornelis Struik als grote motoren, ontfermde zich na het overlijden van Janus over het buitenmuseum. Dat ging niet van een leien dakje. Wethouder Paula Jorritsma zegde 40.000 gulden toe voor restauratie van de schokker, maar enkele opstandige senioren vonden het weggegooid geld: 'Teugen.' De gemeenteraad kreeg last van slappe knieën. Help, de schokker Janus verzuipt! Uiteindelijk kwam dankzij fondsen en sponsors toch een restauratieplan van de grond. De bloedfanatieke vrijwilligers Aart Neven, Huub van Ooijen en Koos Persoon wisten het slooprijpe schip om te toveren tot het wonder van Woerkum. Met elektromotoren!

Na de geslaagde proefvaart vorig jaar werd een beheercommissie in het leven geroepen bestaande uit Aart Neven, Gert Hulsdouw, Joost Evenhuis en Piet Hartman. De schokker gaat varen! Rondvaarten waar Maas en Waal tezamen vloeien voor particulieren en bedrijven op aanvraag. Bij grote groepen zijn ook vishaler DD13 en zalmschouwen van de partij. Natuurlijk met uitleg in de werfschuur over de (schokker)visserij. Restaurant De Stroming zorgt indien gewenst voor de catering. 25 jaar Historische Stadshaven Woudrichem, een haven vol varend erfgoed. Het wonder van Woerkum!

Het is ook bijzonder dat de gemeente Altena nauwelijks aandacht schenkt aan het Unesco Werelderfgoed oftewel de Hollandse Waterlinies. 

Piet Hartman
Columnist