Politiek Café

WIJK EN AALBURG - Politiek Café  Wijkestein Wijk en Aalburg over Zorg door Progressief Altena.

'Het leven is mooier vanuit een roeiboot'

Dat zegt filosoof René Gude, oud-directeur van de Internationale School voor Wijsbegeerte. En in die uitspraak kan ik me (als historica) wel vinden. Het leven gaat zo snel, het lijkt wel of we in een speedboot zitten.  Goed om wat vaker in een roeiboot over te stappen. Gude zegt: ‘ Denk niet alleen maar door over wat nog komen gaat, maar probeer ook te kijken naar wat is geweest en daarbij stil te staan.’

René Gude wordt geïnterviewd in het maandblad ‘Flow’ (oktober 2013) in een serie over de tijdgeest. Een tijdgeest die ook doorwerkt in de politiek. Volgens Gude leven we in een tijd waarin sport een grote invloed heeft op hoe wij ons leven en de samenleving inrichten. Ons huidige economische model past hier volgens hem naadloos in. ‘Daarbij gaat het vooral om concurreren, hard tegen hard. Degene die het beste, snelste of mooiste of goedkoopste is, die wint. En het draait allemaal om een heel onbenullig doel: geld. Terwijl geld alleen nog maar de mogelijkheid is om iets te realiseren.’

Dit sportmodel werkt ook door in individuele levens. ‘Het overheersende levensgevoel is dat je moet presteren. De nadruk ligt op jouw eigen individuele prestatie, maar je moet ook nog goed kunnen samenspelen, goed in je vel zitten en niet gestrest zijn. Er wordt enorm veel geëist van ideaal opererende individuen, omdat wij denken dat een samenleving is opgebouwd uit heel goede individuen. Maar het is een aanname dat het betere collectief wordt bereikt door de individuen flink op te stoken om zichzelf te ontwikkelen. Het klinkt wel logisch, maar het is een heel harde methode. Want je moet altijd beter zijn dan een ander.’

In een tijd waarin we zo met elkaar moeten concurreren heeft iemand anders het altijd beter. Wat er dan vaak fout gaat is dat we de meetlat voor ‘gelukt zijn’ ongemerkt bij de buurman leggen. En die heeft altijd een grotere auto of meer geld. Volgens Gude moeten we nadenken over de wezenlijke doelen in het leven en die als meetlat gebruiken. Hij pleit daarom voor een beetje filosofie in het leven. Want met filosofie kun je nadenken over echt belangrijke doelen in het leven. Dan gaat het ineens over wat je met geld doet bijvoorbeeld. Geld verdienen is één ding, maar het uitgeven is wat anders. Wat doe je dan? Smijt je het over de balk of richt je de samenleving zo in dat veel mensen een goed leven kunnen leiden? Door over je doelen na te denken kun je kijken of je de scherpe kantjes van dat pure concurrentie-model af kunt halen. Je kunt je verweren tegen de tijdgeest die competitief en individualistisch is door een tijdje het tegenovergestelde te oefenen: richt je aandacht op collectiefjes die niet concurreren. We zitten er de hele dag al in: in onze gezinnen, buurten en verenigingen, en we hebben er nog lol in ook. Helemaal passend in de tijdgeest van de participatiesamenleving waarin we als individuen met elkaar en voor elkaar zorgen.